HİTİTLER

Hititler,

M.Ö. 2000 – 1200 yılları arasında Anadolu’nun büyük bir kesiminde ve Kuzey Suriye’de hüküm sürmüşlerdir. Hititlerin konuştukları dil Hint - Avrupa ailesine aitti ve Anadolu’ya olasılıkla Kafkasya’dan gelmişlerdi. Krallıklarının kuruluşundan birkaç yüzyıl önce Anadolu’ya geldiler ve yerli halk olan Hattiler arasında zamanla güç kazanarak Hitit devletini kurdular. Hititler Orta Anadolu’da, yani Hatti ülkesinde varolan köklü birikime sahip çıkarak ve diğer yakındoğu uygarlıklarından etkilenerek yeni bir kültür bireşimi oluşturdular.

M.Ö. 1650 / 1600’lerde, adı Hattuşa’lı anlamına gelen Hattuşili, bugünkü Çorum sınırları içinde kalan Boğazköy / Hattuşa’da ilk Hitit krallığını kurdu. Ardılı I. Murşili zamanında krallığın sınırları Anadolu dışına taştı; güneyde Halep alındı, Babil’e dek inildi. Bu tarihten sonra inişli çıkışlı bir politik başarı sergileyen Hititler, M.Ö. 14. yy.’ın ortalarında tahta çıkan genç ve dinamik I. Şuppiluliuma döneminde en parlak dönemlerini yaşadılar.

M.Ö. 13. yy.'da yakındoğunun önemli imparatorluklarından biri haline gelen Hitit devleti, Doğu Akdeniz’de gücünü kanıtlamak isteyen Mısır ile bir sürtüşme içine girdi. Bu sürtüşme, M.Ö. 1285 yılında Kuzey Suriye’deki Kadeş kenti yakınlarında Muvatalli yönetimindeki Hitit ordusuyla, II. Ramses yönetimindeki Mısır ordusunun giriştikleri savaşla doruğa ulaştı. Kesin bir yengi olmasa da, Hititler bu savaşı kazandılar. Kadeş savaşından sonra M.Ö. 1269 yılında imzalanan barış antlaşması, günümüze dek gelen en eski resmi yazılı antlaşmadır. Bu tarihte dünyanın önemli devletleri Babil, Asur ve belki de Miken federasyonu idi. Hititler ve Mısırlılar ise dünyanın süper güçleri idi.

Bu parlak dönemden yüzyıl kadar sonra M.Ö. 1200’lerde Hitit İmparatorluğu, batıdan gelen Deniz Halklarının istilasıyla yıkıldı ve başkent Hattuşa terk edildi.

Merkezi Hitit devletinin çöküşünden sonra, tunç çağlarının bitip demir çağının başladığı bu dönemde, Orta Anadolu’da yarı göçebelerin yaşadığı ve Karanlık Çağ adı verilen bir dönem başladı. Anadolu’nun güneydoğusunda ise M.Ö. 1100 –700 arasında Geç Hitit Krallıkları adı verilen küçük kent devletleri varlıklarını sürdürdüler. Ancak bu bölgede merkezi bir Geç Hitit devleti kurulmadı.